| Autor |
Ryszard Gryz (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) ORCID:0000-0003-1629-5459 |
|---|---|
| Tytuł | Episkopat Polski a koncepcja porozumienia z władzami państwowymi (1946–1950) |
| Title | The Polish Episcopate and the idea of agreement with state authorities (1946–1950) |
| DOI |
10.25951/4412 |
| Słowa kluczowe | Episkopat Polski, Komisja Mieszana, stosunki państwo–Kościół, porozumienie między episkopatem a rządem. |
| Keywords | Polish Episcopate, Joint Commission, state-Church relations, agreement between the Episcopate and government. |
| Strony | 321–342 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
W artykule podjęto próbę ukazania różnic zdań w Episkopacie Polski wobec koncepcji unormowania relacji z władzami państwowymi po II wojnie światowej. Zwrócono uwagę na udział biskupów należących do Komisji Głównej Episkopatu Polski w rozmowach sondażowych, a następnie pracach Komisji Mieszanej, które doprowadziły do podpisania pierwszego w dziejach relacji katolicyzmu z komunizmem tzw. porozumienia między państwem a Kościołem z 14 kwietnia 1950 r. Na tym tle uwzględniono ewolucję stanowiska najważniejszych biskupów w procesie negocjacji, podpisania deklaracji i jej bezpośrednich następstw oraz przeprowadzono reinterpretację części tez zawartych w dotychczasowej literaturze. Ujęto kontekst po-szczególnych etapów negocjacji oraz kontrowersje występujące w kierownictwie episkopatu, korzystając z zapisków biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka, który jako członek Komisji Głównej uczestniczył w kolejnych etapach rozmów między przedstawicielami Kościoła i państwa. W pierwszej fazie obowiązywania wspólnej deklaracji opowiedział się za renegocjacją zawartego układu i był pierwszą jego ofiarą.
Summary
The article attempts to present the disagreements in the Polish Episcopate regarding the idea of normalising relations with state authorities after World War II. The research draws attention to the participation in probe talks of the bishops who belonged to the Main Council of the Polish Episcopate, and then in the works of the Joint Commission, which led to the signing of the so called agreement between the state and the Church on14th April 1950. It was the first ever document of such kind in the history of the relations between Catholicism and Communism. Against this background, there are taken into consideration: the evolution of the standpoints of the most important bishops in the process of negotiations, signing of the declaration and its direct consequences. Some of the theses of previous research are reinterpreted. The context of particular stages of negotiation and controversies among the episcopal leaders are presented using (among others) the notes of Czesław Kaczmarek, the Bishop of Kielce. He, as a member of the Main Commission, participated in subsequent stages of talks between the representatives of the Church and the state. In the first phase of the joint declaration, he was in favour of renegotiation of the concluded agreement and became its first victim.