| Autor |
Mariusz Bartnicki (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) ORCID:0000-0002-9021-359X |
|---|---|
| Tytuł | U źródeł legendy o „czapce Monomacha”. Włodzimierz Monomach w średniowiecznym piśmiennictwie ruskim XII–XV wieku |
| Title | At the source of the legend of “Monomakh’s Cap”. Włodzimierz Monomakh in medieval Russian literature from the 12th to 15th centuries |
| DOI |
10.25951/4224 |
| Słowa kluczowe | Włodzimierz Monomach, Ruś Kijowska, Wielkie Księstwo Moskiew-skie, pamięć, mit, czapka Monomacha. |
| Keywords | Ruthenia, Grand Duchy of Moscow, Włodzimierz Monomakh, myth, memory, Monomakh’s cap. |
| Strony | 11-33 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 22 |
Streszczenie
Artykuł podejmuje problematykę kształtowania pamięci o kijowskim księciu Włodzimierzu Monomachu w literaturze staroruskiej XII–XV w. Analiza przekazów powstałych we wspomnianym okresie pozwala sformułować tezę, że mitologizacja postaci księcia kijowskiego nie była procesem o linearny charakterze. Odpowiednie „warunki” do jego szerszej recepcji wizerunku władcy, a co za tym idzie – jego mitologizacji, nastąpiły dopiero w nowych realiach społeczno-politycznych XIII stulecia. Najazd mongolski i refleksja nad sytuacją, w jakiej znalazła się Ruś, zrodziły zapotrzebowanie na mit o potężnym władcy, pogromcy koczowników, przed którego imieniem drżeli okoliczni sąsiedzi. Proces adaptacji mitu Włodzimierza Monomacha nie przebiegał jednocześnie na obszarze władztwa Rurykowiczów. Na północy Rusi, ze względu na specyficzną sytuację polityczną, znalazł on pełne rozwinięcie w XV stuleciu.
Summary
The article presents the problems how the memory of the Prince of Kiev Vladimir Monomakh was shaped in Old Russian literature from the 12th to 15th century. The analysis of historical sources created in this period, makes it possible to advance a thesis that the mythologization of the figure of Prince of Kiev was not a linear process. Suitable “conditions” for its broader recep-tion, and thus mythologization, could only occur in the new socio-political reality of the 13th century. The Mongol invasion and a reflection upon the current situation of Rus, gave rise to the need for a myth about a powerful ruler, nomad slayer, whose name fuelled fears the among other rulers. The process of the adaptation of the myth of Vladimir Monomakh did not happen simultaneously all over the Rurikids territory. In the north of Rus, due to the specific political situation, the myth got fully development in the 15th century.