| Autor |
Eugeniusz Niebelski (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) ORCID:0000-0003-2668-6920 |
|---|---|
| Tytuł | Zesłaniec Adam Jastrzębski i jego wspomnienia o powstaniu nad Bajkałem 1866 roku |
| Title | Exile Adam Jastrzębski and His Memories of the Polish Uprising on Baikal Lake in 1866 |
| DOI |
10.25951/11126 |
| Słowa kluczowe | XIX stulecie, powstanie styczniowe, Syberia, powstanie nad Bajkałem 1866, Adam Jastrzębski, prośba do władz (dokument z 1872 r.), losy zesłańców, pamiętniki, wspomnienia, pamiątki o roku 1863, Lwów 1913, jubileusz pięćdziesiątej rocznicy powstania styczni |
| Keywords | 19th century, January Uprising, Siberia, Baikal Uprising 1866, Adam Jastrzębski, request to the authorities ( a document from 1872), fate of exiles, diaries, memories, souvenirs of 1863, Lviv 1913, the 50th anniversary of the January uprising |
| Strony | 193–211 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 25 |
Streszczenie
W opracowaniu, na kanwie polskiego powstania 1863 r. i powstania katorżników nad Bajkałem w 1866, zostały zaprezentowane losy zesłańca na Syberię Adama Jastrzębskiego oraz opisane i ocenione jego wspomnienia (pisane po rosyjsku w Irkucku na Syberii w 1904 r., a wydane drukiem po polsku w 2006). Był on uczniem wyższej szkoły rolniczej w Hory-Horkach na Białorusi, tam walczył w powstaniu styczniowym, skąd został zesłany na katorgę w 1864 r.; wiosną 1866 r. pracował z innymi katorżnikami przy budowie drogi nad Bajkałem i był też świadkiem powstania zbrojnego tamże. Był zesłańcem w Rosji do lat osiemdziesiątych XIX w., potem już dobrowolnie przebywał na Syberii; z Irkucka wyjechał w 1910 r. i latem przybył do Warszawy. Przywiózł do kraju różne materiały o zesłańcach oraz około 1000 ich fotografii; część tych zbiorów była prezentowana na wystawie w pięćdziesiątą rocznicę powstania styczniowego we Lwowie w 1913 r. (losy tych materiałów są nieznane).
Summary
The study presents the fate of Adam Jastrzębski, an exile to Siberia; based on the Polish uprising of 1863 and the uprising of hard laborers at Lake Baikal in 1866. It also describes and evaluates his memoirs (written in Russian in Irkutsk (Siberia) in 1904, published and printed in Polish in 2006). He was a student at the Higher Agricultural School in Hory-Horki in Belarus, where he fought in the January Uprising, from where he was sent to hard labor in 1864; he worked with other hard laborers on road construction in Lake Baikal region in the spring of 1866 and was also a witness of the armed uprising there. He was an exile in Russia until the 1880s and after voluntarily stayed in Siberia; he left Irkutsk in 1910 and arrived in Warsaw in the summer. He brought to the country various materials about exiles and about 1,000 photographs of them. Some part of the collection was presented at an exhibition on the occasion of the 50th anniversary of the January Uprising in Lviv in 1913 (the fate of these materials is unknown).