| Autor |
Urszula Kicińska (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) ORCID:0000-0002-7967-5312 |
|---|---|
| Tytuł | Problemy codzienności w środowisku dworskim Konstancji Marianny z Potockich Szczukowej (zm. 1733), podkanclerzyny litewskiej (eng.) |
| Title | Problems of Everyday Life at the Court of Konstancja Marianna née Potocka Szczukowa (d. 1733), Deputy-Chancelloress of Lithuania |
| DOI |
10.25951/11122 |
| Słowa kluczowe | korespondencja, dwór szlachecki, codzienność, aktywność gospodarcza kobiet, urzędnicy dworscy. |
| Keywords | correspondence, noble court, everyday life, economic activity of women, court officials. |
| Strony | 83–112 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 25 |
Streszczenie
Przełom XVII i XVIII wieku charakteryzował się wzrostem aktywności kobiet w wielu dziedzinach życia publicznego, a zagadnienie to, pomimo że cieszy się coraz większym zainteresowaniem współczesnych badaczy, wciąż nie zostało w pełni opracowane. Nadal brakuje bowiem studiów dotyczących zaangażowania się szlachcianek i magnatek w kierowanie rodzinnym majątkiem i ich zabiegów mających na celu jego utrzymanie i pomnożenie. Do grona owych zaradnych i przedsiębiorczych dam zaliczyć należy Konstancję Mariannę z Potockich Szczukową (zm. 1733), żonę Stanisława Antoniego Szczuki (zm. 1710), podkanclerzego litewskiego. Konstancja Marianna wychowywała się na dworze Marii Kazimiery (zm. 1716), dlatego znajdowała się w bliskich stosunkach zarówno z królową, jak i z królewiczami Sobieskimi. Ponadto pozostawała w ścisłych relacjach z ciotką od strony ojca – trzykrotną wdową Anną z Potockich Stanisławską (zm. po lutym 1695), wojewodziną kijowską, która wprowadziła ją w świat intryg dworskich. Wspomniane znajomości otworzyły Szczukowej wiele znaczących kontaktów towarzyskich, które pomogły jej w dorosłym życiu prowadzić szeroką działalność publiczną i patronacką. Na potrzeby niniejszego artykułu przeanalizowano różnorodny materiał archiwalny: korespondencję (głównie ekonomiczną), rachunki dworskie, umowy arendarne, inwentarze dóbr oraz supliki, a uzyskane na ich podstawie informacje posłużyły do przedstawienia codziennych obowiązków i poczynań podkanclerzyny litewskiej związanych z zawiadywaniem majątkiem Szczuków, utrzymaniem ich dworu oraz ukazania relacji Konstancji Marianny z poddanymi, w których oczach postrzegana była ona jako sprawiedliwa i miłosierna dobrodziejka.
Summary
The turn of the 17th and 18th centuries was characterized by an increase in women’s activity in many areas of public life, but this issue, despite the fact that it is of increasing interest to contemporary researchers, has still not been fully investigated. There is still a lack of studies on the involvement of noblewomen and magnates in managing the family property and their efforts to maintain and multiply it. Among these resourceful and enterprising ladies there is Konstancja Marianna née Potocka Szczukowa (died 1733), the wife of Stanisław Antoni Szczuka (died 1710), the Lithuanian deputy chancellor. Konstancja Marianna was brought up at the court of Maria Kazimiera (died 1716), hence she was in close relations with both the queen and the Sobieski princes. Moreover, she was in close relations with her paternal aunt – threetime widow Anna née Potocka Stanisławska (died after February 1695), the Kiev voivodship, who introduced her to the world of court intrigues. The aforementioned acquaintances gave Szczukowa many significant social contacts, which helped her to conduct extensive public and patronage activities in her adult life. For the purposes of this article, a variety of archival material was analysed: correspondence (mainly economic), court bills, lease agreements, property inventories and supplications, and the information obtained on their basis was used to present the daily duties and activities of the Lithuanian deputy chancelloress related to the administration of the Szczuka property and the maintenance of their court. and showing Konstancja Marianna’s relationship with her subjects, in the eyes of whom she was perceived as a just and merciful benefactor.