CZASOPISMO INSTYTUTU HISTORII UJK w Kielcach

ALMANACH HISTORYCZNY

ISSN 1642-4530   e-ISSN 2956-8137

 

Autor Anna Tatarkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) ORCID:0000-0002-7726-8852 
Tytuł O kłopotach rzymskich mężczyzn z poczęciem potomka. Zaburzenia męskiej płodności w starożytnym Rzymie (eng.)
Title About the Troubles of Roman Men Conceiving a Descendant. Male Fertility Disorders in Ancient Rome
DOI 10.25951/11118 
Słowa kluczowe niepłodność męska, medycyna rzymska, impotencja, problemy z płodnością. As
Keywords Roman medicine, impotence, male infertility.
Strony 11–23
Pełny tekst / full text
Tom 25

Streszczenie

Wedle przyjętej opinii żadna kobieta nie jest w stanie nigdy począć dziecka bez pomocy mężczyzny – pisał Plutarch, którego przecież jednak trudno uważać za jakiegoś specjalistę w tej kwestii. I chociaż w świecie starożytnym powszechnie uznawano, że zarówno mężczyźni, jak i kobiety potrzebni są do rozmnażania i odgrywają role przy poczęciu dziecka, to jednak niepłodność zrzucano zazwyczaj na kobiety. Jednak również mężczyznę, którego żona długo nie zachodziła w upragnioną ciążę, mógł ogarniać pewien niepokój. W patriarchalnie zorganizowanym społeczeństwie, w którym podstawowym celem małżeństwa było wydanie na świat legalnego potomka, w razie potrzeby odwoływano się do wszelkich dostępnych metod i środków, by leczyć choroby narządów płciowych i zwalczać impotencję, a szukano w tym celu pomocy nie tylko ludzkiej, lecz także boskiej.

Summary

Παιδίον μὲν γὰρ οὐδεμία ποτὲ γυνὴ λέγεται ποιῆσαι δίχα κοινωνίας ἀνδρός – according to popular belief, no woman is ever able to conceive a child without the help of a man, according to Plutarch, who can hardly be considered an expert on the subject. Although in the ancient world it was universally believed that both men and women were needed for reproduction and that each played their own role in conceiving a child, infertility was usually blamed on the woman, although men whose wives had not become pregnant for a long time might have felt some anxiety. In a patriarchal society where the primary purpose of marriage was to produce a legal offspring, all available methods and means were used to cure genital diseases and treat impotence, including seeking not only human but even divine help. In my paper I will try to present both medical and social aspects of male infertility. For this purpose, I will use both iconographic sources (exvota), such as the texts of Lucretius, Martial, Juvenal, Pliny, Gargilius, the advice preserved in the Cyranides collection, as well as the opinions of the greatest physicians of the time, namely Soranus, Celsus and Caelius Aurelianus.