| Autor |
Kamil Weber (Centralne Muzeum Jeńców Wojennych ) ORCID:0000-0002-6904-0073 Nicolas Levi ( Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk) ORCID:0000-0001-9780-730X |
|---|---|
| Tytuł | Żołnierze armii japońskiej w sowieckiej niewoli po zakończeniu II wojny światowej |
| Title | Japanese Army soldiers in Soviet captivity after the end of World War II |
| DOI |
10.25951/8473 |
| Słowa kluczowe | jeńcy, Japonia, ZSRS, II wojna światowa, praca przymusowa. |
| Keywords | prisoners of war, Japan, USSR, World War II, forced labor. |
| Strony | 369–404 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 24 |
Streszczenie
W drugiej połowie XIX w. Japonia przeżywała gwałtowany rozwój, który wkrótce przełożył się też na sukcesy militarne. Dzięki nim Cesarstwo mogło pozyskiwać zasoby i surowce niezbędne do dalszej modernizacji. Nastroje militarystyczne i wiążące się z nimi skłonności do nacjonalizmu zauważalne były zwłaszcza w latach trzydziestych XX w., co poskutkowało próbą dominacji w Azji Wschodniej. Początkowe sukcesy w trakcie II wojny światowej dobiegły jednak końca, gdy Japończycy musieli zmierzyć się z aliancką potęgą militarną. Jednoczesna walka ze Stanami Zjednoczonymi i ZSRS doprowadziły do kapitulacji ogłoszonej przez władze w Tokio. Decyzja ta tragiczne następstwa dla setek tysięcy Japończyków miała jeszcze przez wiele lat. Według szacunków do alianckiej niewoli mogło trafić nawet 2,7 miliona żołnierzy japońskiej armii i cywilów. Ilu z nich znalazło się w obozach na terenie ZSRS, nadal pozostaje kwestią sporną. Niektórzy badacze szacują, że taki los spotkał nawet 850 tysięcy Japończyków oraz przedstawicieli innych narodów, przymusowo wcielonych do cesarskiej armii. Ich położenie było bardzo trudne z dwóch powodów. Po pierwsze uwzględnić należy aspekt psychologiczny. Ówczesnemu pokoleniu Japończyków szczególnie silnie wpajano konieczność poświęcenia własnego dobra dla cesarza i narodu nawet za cenę życia. Drugi aspekt to fatalne warunki, w jakich przyszło funkcjonować osadzonym w sowieckich obozach, na skutek czego wielu poniosło śmierć. Artykuł ten ukazuje zatem kontekst historyczny wzięcia ich do niewoli, jak wyglądało życie obozowe oraz problemy, które pojawiły się po odzyskaniu wolności. Tematyka ta wydaje się obecnie nieco zapomniana nie tylko w krajach Zachodu, lecz także w samej Japonii, mimo wydania tam wielu wspomnień byłych jeńców.
Summary
In the second half of the 19th century, Japan experienced a rapid development, which soon translated into military successes. Thanks to them, the Empire could obtain resources and raw materials necessary for further modernization. Militaristic moods and the associated tendencies towards nationalism were noticeable especially in the 1930s, which resulted in an attempt to dominate East Asia. Initial successes during World War II, however, came to an end as the Japanese faced Allied military might. The simultaneous struggle with the United States and the USSR led to a surrender announced by the Japanese authorities. This decision had its tragic consequences for hundreds of thousands of Japanese people for many years to come. According to estimates, up to 2.7 million soldiers of the Japanese army and civilians may have been captured by the Allies. How many of them ended up in camps in the USSR is still a matter of dispute. Some researchers estimate that such a fate befell up to 850,000 Japanese and representatives of other nations, forcibly conscripted into the imperial army. Their position was very difficult for two reasons. First, the psychological aspect should be taken into account. The Japanese generation of that time was particularly strongly inculcated in the need to sacrifice their own good for the emperor and the nation, even at the cost of their lives. The second aspect is the terrible conditions in which prisoners in Soviet camps had to function, as a result of which many died. Thus, this article presents the historical context of their captivity, the life of the camp and the problems that arose after their freedom was regained. This subject seems to be a bit forgotten not only in Western countries, but also in Japan itself, despite the publication of many memoirs of former prisoners of war there