| Autor |
Piotr Szlanta (Uniwersytet Warszawski) ORCID:0000-0002-6573-2304 |
|---|---|
| Tytuł | Nielubiany cesarz. Obraz Wilhelma II w karykaturze polskiej początku XX wieku |
| Title | Disliked emperor. The image of Wilhelm II in the Polish cartoons of the early twentieth century |
| DOI |
10.25951/8466 |
| Słowa kluczowe | Wilhelm II, karykatury, kultura polityczna, I wojna światowa |
| Keywords | William II, cartoons, political culture, First World War. |
| Strony | 187–199 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 24 |
Streszczenie
Cesarz Wilhelm II (1859–1941) należał do ulubionych celów ataków podejmowanych przez polską prasę satyryczną na przełomie XIX i XX w. Artykuł omawia wybrane przedstawienia Wilhelma z lat 1907–1915. Polscy karykaturzyści zarzucali mu głównie nienawiść wobec Polaków, brutalne łamanie ich praw oraz deprawację moralną (rzekoma homoseksualność). Taki negatywny obraz monarchy był reakcją na konsekwentną, bezwzględną politykę germanizacji uprawianą w zaborze pruskim wobec tamtejszych Polaków. Przyzwolenie na ostrą krytykę cesarza niemieckiego przez Polaków z Królestwa Polskiego miało na celu odwrócenie uwagi polskiej opinii publicznej od antypolskich posunięć samych władz rosyjskich. Krytyka Wilhelma II zaostrzyła się wraz z wybuchem wojny. Na karykaturach cesarz prezentowany był jako osoba odpowiedzialna za wybuch wojny i jej krwawy przebieg. Ilustracje sugerowały także jego chorobę psychiczną i konszachty z diabłem. Wojenny obraz monarchy nie był jednolity. Z jednej strony miał budzić grozę i oburzenie moralne, z drugiej zaś przekonanie odbiorców o tym, że jego plany pokonania Rosji i podboju świata są nierealistyczne.
Summary
German emperor William II (1859–1941) belonged to the most popular targets of attacks undertaken by the Polish satirical press at the turn of the nineteenth and twentieth centuries. The article discusses selected depictions of William II in the years 1907–1915. Polish cartoonists from Russian and Austrian Poland stressed in their drawings William’s hatred towards Poles, his brutal violation of their rights and his moral depravity (alleged homosexuality). Such a strong negative picture was a clear reaction to the consistent, ruthless policy of Germanization practiced in Prussian Poland under the auspices of William II, as the King of Prussia. By allowing the Polish satirical press from Russian Poland to criticize harshly the German emperor, Russian authorities tried to divert the attention of Polish public opinion from their own anti-Polish moves. The war images of William II were ambiguous. On the one hand, they aimed to arouse fear and moral indignation, on the other, to convince the viewers about his unrealistic plans to defeat Russia and conquer the world.