| Autor |
Piotr Kardyś (Polskie Towarzystwo Historyczne/Oddział Skarżysko-Kamienna) ORCID:0000-0003-2939-1466 |
|---|---|
| Tytuł | Piętnastowieczny rękopis o treści medycznej z dawnej biblioteki cystersów w Henrykowie. Zawartość, użytkownicy, recepcja na przestrzeni wieków |
| Title | Fifteenth Century Medical Manuscript from the Then Cistercians Library in Henryków. Contents, Users and Reception Throughout the Ages |
| DOI |
10.25951/4480 |
| Słowa kluczowe | rękopisy medyczne, XV–XVII w., Oddział Rękopisów Biblioteki Uni-wersytetu Wrocławskiego, Zygmunt Albik z Moraw, Mikołaj z Salerno, zielniki. |
| Keywords | medical manuscripts, the 15th/17th centuries, Wrocław University Library Manuscripts Department, Sigismund Albik of Moravia, Nicolas of Salerno, herbals. |
| Strony | 185–198 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
W artykule skoncentrowano się na średniowiecznym rękopisie medycznym, który należał na przełomie XV i XVI w. do Hektora, aptekarza w Ołomuńcu, później do cystersów z Henryko-wa. Manuskrypt zawiera dwa zielniki, dzieła Zygmunta Albika z Moraw i Mikołaja z Salerno. Uzupełnieniem są przepisy, recepty i różne notki dotyczące szeroko rozumianej medycyny, które ostrożnie możemy datować na okres od XV do XVII stulecia. Kodeks nosi „roboczy tytuł” katalogowy Varia medica medii aevi medicae, sporządzony został około 1458 r.
Zawarte treści w zasadzie nie są wyjątkowe dla dziejów książki i księgozbiorów na Śląsku, zwłaszcza na Dolnym Śląsku. Rękopisy salernitańskie (nie dosłownie, ale w znaczeniu zawarto-ści takie, które zawierają traktaty powstałe w kręgu szkoły z Salerno) znane były na tym terenie co najmniej od XIII w. Potwierdzeniem takich wniosków są liczne do dzisiaj manuskrypty, np. w Bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego, a pochodzące z dawnych śląskich klasztorów (ukuto nawet termin dla tego zjawiska: „medycyna mnisza”).
Summary
The article focuses on the medieval medical manuscript which belonged to Hector, apothecary in Olomouc, at the turn of the 15th/16th centuries, and then to the Cistercians of Henryków. The manuscript, which contains two herbals, is the work of Sigismund Albik of Moravia and Nicolas of Salerno. It is supplemented with recipes, prescriptions and various broadly under-stood medical notes that probably dates back to the period of time from the 15th century up to the 17th century. The codex, written circa 1458, is cataloged under the working title Varia medica medii aevi medicae. The contents of the manuscript are far from being exceptional in terms of the history of a book and of library collections in Silesia, especially in Lower Silesia. Salernitan manuscripts (not lit-erally Salernitan but rather those whose contents include treatises written under the influence of Salerno school) have been found in the area since at least the 13th century. These conclusions are confirmed in the existence of numerous manuscripts originating from the then Silesian monasteries, found, for instance, in the library of Wrocław University (a phenomenon that is referred to as the “monk's medicine”).