| Autor |
Anna Maria Wajda (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie) ORCID:0000-0002-0005-0652 |
|---|---|
| Tytuł | Pijawka jako biblijny symbol nienasycenia na kanwie jej zastosowania w antycznej hirudoterapii |
| Title | The Leech as a Biblical Symbol of Insatiability on the Basis of Its Use in Ancient Hirudotherapy |
| DOI |
10.25951/4472 |
| Słowa kluczowe | pijawka, Biblia, hirudoterapia, krew, starożytny Izrael. |
| Keywords | leech, Bible, hirudotherapy, blood, ancient Israel. |
| Strony | 31–52 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
W starożytnym świecie pijawki były używane jako jedna z kilku metod upuszczania krwi (hirudoterapia). Stary Testament wspomina o pijawce w Księdze Przysłów 30,15 (hebr. ʼaluqāh), chociaż nie w związku z uzdrowieniem. Wydaje się, że „pijawka” wzmiankowana we wspomnianym tekście biblijnym została wybrana przez autora natchnionego, ponieważ była symbolem chciwości – wysysa krew przez swoje dwie przyssawki – dwie córki wołające „Daj! Daj!”. Analiza tego tekstu ujawnia, że starotestamentowy Żyd wiedział wtedy prawie tyle samo, ile my wiemy teraz o tych pasożytniczych pierścienicach. Nie ma wątpliwości, że ʼaluqāh oznacza niektóre gatunki pijawek, a raczej jest ogólnym określeniem każdej pierścienicy ssącej krew, takiej jak pijawka lekarska (Hirudo medicinalis L.) lub pijawka nilowa (Limnatis nilotica Sav.), ponieważ te gatunki występują na bagnach i w stawach krajów biblijnych. Zwyczaj ssania krwi, ich jedynego pożywienia, doprowadził do tego, że lekarze wcześnie zaczęli „upuszczać” krew za ich pomocą. Cenne wykorzystanie pijawki (Hirudo) w medycynie, praktykowane przez Egipcjan i Babilończyków, było prawdopodobnie znane również starożytnym Hebrajczykom. Niewątpliwie wie-dzieli oni, że pijawki lekarskie przyczepiają się do skóry osób chodzących boso po stawach; byli też prawdopodobnie świadomi skłonności pijawki nilowej do wchodzenia do pysków i nozdrzy bydła pijącego z wód zasiedlanych przez te pasożyty, dość powszechne w Palestynie i Syrii.
Summary
In the ancient world, leeches were used as one of several methods of bloodletting (hirudo-therapy). The Old Testament mentions the leech in Proverbs 30:15 (Heb. ʼaluqāh), although not in connection with healing. e “leech” referred to in the aforementioned biblical text seems to be selected by an inspired author because it was symbolic of greed – it sucks blood through its two suckers – two daughters calling “Give! Give!”. The analysis of this text reveals that the Old Testament Jew knew then nearly as much as we know now about these parasitic annelids. There is little doubt that ʼaluqāh denotes some species of leech, or is the generic term for any blood-sucking annelid, such as the medicinal leech (Hirudo medicinalis L.) or Limnatis nilotica Sav., because these genera occur in the marshes and pools of the Bible-lands. This habit of sucking blood, their only food, led to their early use by physicians for “letting” blood with their help. The valuable use of the leech (Hirudo) in medicine, practiced by the Egyptians and Babylonians was in all probability also known to the ancient Hebrews. They were doubtless acquainted with the fact that leeches of the above-named genus would attach themselves to the skin of persons wading barefoot in ponds; also, they were probably cognizant of the propensity Limnatis nilotica have of entering the mouth and nostrils of cattle, as they drink from the wa-ters frequented by these pests, which are common enough in Palestine and Syria.