| Autor |
Grzegorz Miernik (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) ORCID:0000-0003-0924-7408 |
|---|---|
| Tytuł | Taka gmina. Skargi mieszkańców na funkcjonowanie gminnej administracji wiejskiej wysyłane „do Warszawy” w latach siedemdziesiątych XX wieku |
| Title | What a commune. Complaints of the inhabitants about the functioning of communal (rural) administration sent "to Warsaw" – to the state central authorities in the capital city in the 1970s. |
| DOI |
10.25951/4414 |
| Słowa kluczowe | Polska Rzeczpospolita Ludowa, lata siedemdziesiąte XX w., listy, skargi, donosy, gmina, władza lokalna, biurokracja. |
| Keywords | Polish Peoples’ Republic, the 1970s letters, complaints, denunciations, commune, local authority, bureaucracy |
| Strony | 369–393 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
W PRL obywatele mający poczucie doznanych krzywd i niesprawiedliwości pisali listy, skargi i donosy do centralnych organów państwa. Władze utworzyły biura zajmujące się obsługą przysyłanej korespondencji, które analizowały treści, przygotowywały specjalne biuletyny i podejmowały interwencje. Efektem działań sprawdzających było potwierdzenie przypadków niesprawiedliwości i ukaranie winnych. Dla władz korespondencja była cennym źródłem in-formacji o społecznych nastrojach, bolączkach i kwestiach wymagających rozstrzygnięć. Analizując korespondencję przychodzącą do Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz Polskiego Radia i Telewizji dotyczącą władz utworzonych w 1973 r. gmin, udało się odnaleźć problemy, o których pisali mieszkańcy wsi. Ten bogaty materiał źródło-wy pozwolił na przedstawienie opinii i ocen dotyczących funkcjonowania urzędów gminnych, naczelników gmin i lokalnej biurokracji. W listach wielokrotnie wzmiankowano o złej pracy niektórych urzędów, opieszałym i stronniczym procedowaniu. Wiele opinii dotyczyło najważniejszego urzędnika w gminie – naczelnika. Wielokrotnie ujawniano też przypadki amoralnych i patologicznych zachowań lokalnej biurokracji, a to łapownictwa, pijaństwa, kumoterstwa, wykorzystywania zajmowanego stanowiska dla czerpania różnych korzyści. Autorzy najczęściej opisywali własne perypetie, mając nadzieję na skuteczność interwencji. Wielokrotnie strategia pisania listów do centralnych władz w Warszawie była skuteczna.
Summary
n the Polish People’s Republic the citizens who felt wronged and injustly treated used to write letters, complaints and denunciations to the national central authorities. The authorities set up offices to handle incoming correspondence, which analyzed its contents, prepared special bulletins, and intervened. The effect of these investigations was to confirm the cases of injus-tice and to punish the guilty. For the authorities the correspondence was a valuable source of information about the social moods, ills and problems to be resolved. Analyzing correspon-dence received by the Central Committee of the Polish United Polish Radio and Television concerning the authorities of the communes created in 1973 it was possible to identify the problems that villagers wrote about. This rich source material allowed to present opinions and evaluations of the functioning of commune offices, the commune heads and local bureaucracy. The letters repeatedly mentioned bad work of some offices, tardy and biased procedures. Many opinions concerned the most important clerk in the commune – the head of it. There were also revealed cases of amoral and pathological behaviour of the local bureaucrats such as bribery, drunkenness, old-boy networks, using the position to gain different benefits. The authors most often described their own cases, hoping that the intervention would be effective. Many times the strategy of writing letters to the central authorities in Warsaw turned out to be successful.