| Autor |
Alicja Gontarek (Instytut Pamięci Narodowej Biuro Badań Historycznych (Warszawa)/ Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) ORCID:0000-0003-1556-1954 |
|---|---|
| Tytuł | Działalność Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Hiszpanii na rzecz pomocy uchodźcom żydowskim w czasie II wojny światowej (w świetle akt Ministerstwa Spraw Zagranicznych przechowywanych w Archiwum Instytutu Hoovera). Zarys problemu |
| Title | The activities of the Polish Legation in Spain for helping Jewish refugees during the Second World War (in the Light of the the Ministry of Foreign Affairs’ files stored in the Hoover Institution Archives). Outline of the problem |
| DOI |
10.25951/4409 |
| Słowa kluczowe | II wojna światowa, Hiszpania, polska dyplomacja, uchodźcy, Żydzi. |
| Keywords | Jews, Polish diplomacy, refugees, Spain, World War II. |
| Strony | 235–266 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
Problematyka związana z pomocową działalnością Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Ma-drycie, kierowanego przez Mariana Szumlakowskiego wobec uchodźców żydowskich, legi-tymujących się polskim obywatelstwem lub przyznających się do polskiego pochodzenia, nie była do tej pory podejmowana. Kwestia ta wpisuje się w zagadnienie aktywności polskiej dyplomacji w krajach neutralnych na terenie Europy, gdzie możliwości jej prowadzenia były relatywnie dogodne, choć niepozbawione wielu przeszkód natury wewnętrznej oraz zewnętrznej.
Podstawowym zagadnieniem, jakie omawia niniejsza praca, jest kwestia zakresu i typologii pomocy udzielanej przez Poselstwo RP uchodźcom żydowskim. Placówka spełniała bowiem od 1940 r. bardzo ważne zadanie polegające na przejmowaniu opieki nad uciekającymi przed Zagładą z Francji Żydami, którzy przedostawali się na teren hiszpański drogą legalną lub nielegalną. W ścisłym porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych poseł Szumlakowski zajmował się udzielaniem im wsparcia materialnego na miejscu oraz na obszarach, które znalazły się na skutek rozwoju wypadków wojennych poza kontynentem. Koordynował również kluczowy z punktu widzenia ich bezpieczeństwa proceder, tj. ewakuację na tereny Afryki Północnej.
Summary
The matters related to the aid activities of the Polish Legation in Madrid, led by Marian Szumla-kowski, with regard to Jewish refugees who had Polish citizenship or admitted to be of Polish origin, have not been addressed so far. It was a part of the activities of Polish diplomacy in neutral countries in Europe, where the possibilities of conducting such aid where relatively convenient, although not free from many internal and external obstacles. The main subject discussed in this paper is the scope and typology of assistance provided by the Polish Legation to Jews escaping from France, who had entered the Spanish territory either legally or illegally. In close consultation with the Ministry of Foreign Affairs, M. Szumlakowski was responsible for providing them with material support on the spot and in other places outside Europe. He also coordinated the key procedure from the point of view of their safety, i.e. the evacuation to North Africa.