| Autor |
Małgorzata Łapa (Uniwersytet Łódzki) ORCID:0000-0001-8901-8028 |
|---|---|
| Tytuł | Unifikacja systemu celnego Drugiej Rzeczypospolitej. Przyczynek do zagadnienia gospodarczej integracji ziem polskich po I wojnie światowej |
| Title | Unification of the Customs System of the Second Republic of Poland. A contribution to the issue of economic integration of the Polish lands after World War I |
| DOI |
10.25951/4407 |
| Słowa kluczowe | Polska 1918–1939, Druga Rzeczpospolita, system celny, obszar celny, taryfa celna, prawo celne, administracja celna, polityka gospodarcza. |
| Keywords | Poland 1918–1939, Second Republic, customs system, customs territory, cus-toms tariff, customs law, customs administration, economic policy |
| Strony | 177–204 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 23 |
Streszczenie
Celem artykułu jest prześledzenie procesu unifikacji systemu celnego Rzeczypospolitej po I wojnie światowej. Rozważania obejmują działalność władz polskich w okresie międzywojennym na podlegającym zmianom obszarze państwa. W tym czasie dokonano scalenia obszaru celnego, utworzenia na nim administracji celnej oraz wprowadzenia jednolitych przepisów prawa celnego. Owe trzy obszary działalności państwa stanowią najważniejsze części składowe systemu celnego, który był częścią polityki handlu zagranicznego. Po zakończeniu I wojny światowej utworzenie wspólnego dla wszystkich dzielnic systemu prawnego i polskiej administracji celnej oraz ujednolicenie zasad funkcjonowania systemu celnego na ziemiach wchodzących w skład Drugiej Rzeczypospolitej znalazły się na liście pilnych zadań władz państwowych. Proces ten okazał się długotrwały i w efekcie został zakończony w latach trzydziestych XX w. Ewolucja regulacji normatywnych zmierzała w kierunku możliwie najlepszego ich wykorzystania jako narzędzia kreowania polityki handlu zagranicznego. W efekcie doprowadziła do stopniowej zmiany kierunków wymiany towarowej Polski. W drugiej połowie lat dwudziestych i w latach trzydziestych znacznie zmniejszył się w niej udział byłych państw zaborczych. Równocześnie doszło do przekierowania części wymiany do nowych kontrahentów, w tym na rynki zamorskie. Regulacje przeprowadzone w Polsce w 1932 i 1933 r. trzeba widzieć w kontekście wcześniejszych doświadczeń handlowych i panującego kryzysu gospodarczego. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wielki kryzys gospodarczy przyniósł wyraźny rozwój ceł. Wysoce protekcyjny charakter taryfy celnej z 1932 r. oraz znaczne zróżnicowanie stawek celnych umożliwiały bardziej racjonalną ochronę krajowej wytwórczości. Należy dodać, że cło pełniło także funkcję fiskalną.
Summary
The aim of the article is to trace the process of unification of the customs system of the Republic after the First World War. e considerations cover the activity of the Polish authorities in the interwar period on the changing territory of the state. During this time, the customs territory was merged, customs administrations were set up there and uniform customs legislation was introduced. These three areas of state activity were the most important components of the customs system, which was a part of foreign trade policy. After the end of World War I, the creation of a common legal system and Polish customs administration for all districts and the unification of the rules for the functioning of the customs system in the lands of the Second Republic were on the list of urgent tasks for the state authorities. This process proved to be lengthy and was eventually completed in the 1930s. The evolution of normative regulations was aimed at the best possible use of them as a tool for creating foreign trade policy. As a result, it led to a gradual change in the directions of Polish trade. In the second half of the 1920s and in the 1930s, the share of the former partitioning states decreased in significance. At the same time, part of the exchange was redirected to new partners, including overseas markets. The reg-ulations carried out in Poland in 1932 and 1933 must be seen in the context of previous trade experience and the prevailing economic crisis. It should be noted that the great economic crisis brought about a clear development of customs duties. The highly protective nature of the tariff of 1932 and the significant differentiation of tariff rates enabled more rational protection of domestic manufacturing. It should be added that the customs duties also had a fiscal function.