| Autor |
Anita Młynarczyk-Tomczyk (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) ORCID:0000-0002-7116-4198 |
|---|---|
| Tytuł | Cenzura prewencyjna wobec prasy w latach 1949–1956. Casus "Słowa Ludu" – organu Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Kielcach |
| Title | Preventive censorship against the press in the years 1949–1956. The case of “Słowo Ludu” – the organ of the PZPR (The Polish United Workers’ Party; Polish: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) Provincial Committee in Kielce |
| DOI |
10.25951/13174 |
| Słowa kluczowe | polityka, cenzura, ingerencje, prasa, Kielce. |
| Keywords | politics, censorship, interference, press, Kielce. |
| Strony | 189–235 |
| Pełny tekst / full text | |
| Tom | 26 |
Streszczenie
Cenzura stanowiła fundament komunistycznej władzy, zapewniając rządzącym zachowanie
monopolu informacyjnego. Tak też było w przypadku „Słowa Ludu”, organu Komitetu Wojewódzkiego
PZPR w Kielcach. Narzędziem reglamentowania treści prasowych były ingerencje
cenzorskie. Jak wykazała analiza próby badawczej artykułów „Słowa Ludu” z lat 1949–1956,
cenzor w roli korektora wychwytującego wszelkie nieścisłości językowe i drukarskie, które
mogłyby czytelnikowi nasuwać niewłaściwe skojarzenia, dobrze sprawdził się zarówno
w penetracji tytułów publikacji, jak i ich treści i podpisów pod fotografiami prasowymi. Najwięcej
w „Słowie Ludu” cenzorzy wyłapali błędów korektorskich, które określano jako „dywersyjne”
albo „szkodliwe”. Nasilenie ingerencji przypadło na lata 1950–1953, a więc w okresie największego
natężenia totalitaryzmu w powojennej Polsce. W kolejnych latach było ich już znacznie
mniej. Próby ośmieszenia panującego systemu były przez cenzorów skutecznie niwelowane.
Podobnie jak wszelkie zapisy godzące w interesy partii rządzącej. Najważniejsze jednak,
że takie próby, w okresie ograniczonej do minimum wolności słowa, były podejmowane.
To rzuca nowe światło na kieleckie środowisko dziennikarskie
Summary
Censorship was the foundation of communist rule, ensuring that those in power maintained
their information monopoly. This was also the case with “Słowo Ludu”, an organ of the PZPR
Provincial Committee in Kielce. Censorship interference was a tool for regulating press
content. As the analysis of the research sample of “Słowo Ludu” articles from 1949–1956
showed, the censor in the role of proofreader, catching all linguistic and printing inaccuracies
that could give the reader the wrong associations, did well in interferring in both the titles
of the publications and their content and the captions under press photographs. The censors
discovered the greatest number of proofreading errors in “Słowo Ludu”, which were described
as either ‘diversionary’ or ‘harmful’. The intensification of the interference occurred in the years
1950–1953, i.e. during the period of the greatest intensity of totalitarianism in post-war Poland.
In subsequent years, such efforts were much less numerous. Any attempts to ridicule the ruling
system were effectively countered by the censors. Similarly, any pieces of writing that harmed
the interests of the ruling party were eliminated. The most important thing, however, is that
such attempts, during a period of minimal freedom of speech, were made. This sheds new light
on the Kielce journalistic community.